Page 16 - Diyabet Sayı:71

sağlıklı yaşam

Travma Sonrası

Stresle
Başa

Çıkmak

Psikiyatrist Samuray Özdemir

nsanlık tarihi boyunca başta depremler olmak
üzere doğal afetler, savaşlar, kazalar, terör
İsaldırıları gibi kitlesel ölümlere yol açan pek
çok trajedi yaşanmış; bu olayların insan ruhunda çok
derin izler bıraktığı ve bu izlerin kuşaklar boyu devam
ettiği gözlenmiştir. İşte bu tür olaylar karşısında
insanoğlunun verdiği tüm ruhsal tepkiler ruhsal
travma kavramı kapsamında değerlendirilir. Ani ve
beklenmedik şekilde gerçekleşen, ruhsal ve bedensel
bütünlüğümüzü tehdit eden, çok üst düzeyde bir
korku ve dehşete düşme duygusu yaşatan, deneyim
sınırlarımızın dışında yaşadığımız ve bizleri çaresizlik
içinde bırakan bu tür olayların ruhsal travmaya neden
olma potansiyeli oldukça yüksektir.

İnsan beyni normalde gündelik sıradan sorunlarla
hızlı bir şekilde başa çıkıp uyum sağlayabilecek
bir esnekliğe sahiptir. Ancak böyle sıradışı olaylar
karşısında beynimiz de kelimenin tam anlamıyla başta
ne yapacağını bilemez ve adeta kalakalır. Kaçmanın
ya da savaşmanın işe yaramayacağı bir olayda
organizmamız hayatta kalabilmek için son çare olarak
bir anda ortaya çıkan bir donakalma tepkisi ortaya
koyar, bir anda taş kesiliriz. Bu donakalma tepkisi son
derece önemli bir evrimsel içgüdüdür; tamamen istem
dışıdır ve sinir sistemimiz yaşanan olayın ne olduğunu
anlayıp anlamlandırıncaya kadar geçen süre içerisinde
donakalma tepkisi bizi hayatta tutar ve acıdan korur.
Bu tür olaylar yaşanırken ve yaşandıktan sonraki
ilk günlerde insanlarda gözlenen kafa karışıklığı, Duyguları ifade etmek suretiyle içini
şaşkınlık ve hissizliğin nedeni de beynimizin bu
donakalma tepkisidir. Kişi olaya dair hiçbir duygusal dökmek insan beyninin anlam veremediği
tepki vermeyebilir, olayın bazı ayrıntılarını ya da olayları anlamlandırmasını ve böylece
tamamını hatırlamayabilir, olayın gerçekten yaşanıp
yaşanmadığından emin olmama, sanki bir rüyada gibi travmasının üstesinden gelmesini sağlar.
hissetme, olaya bir anlam verememe ve bir şok olma
hali gözlenir. İnkar ve disosiyasyon dediğimiz bu ruhsal

NİSAN 2023
14 NİSAN 2023
14